DIALOG UKRAIŃSKO-POLSKI zawsze był zakładnikiem pamięci historycznej. Ten stan rzeczy był okresowo podgrzewany przez władze jednego lub drugiego kraju. Sytuacja zmieniła się fundamentalnie po 24 lutego wraz z pełną militarną inwazją rosji na terytorium Ukrainy. I paradoksalnie, ale właśnie rosji należy podziękować za to, że ton w stosunkach polsko-ukraińskich stał się zupełnie inny.
W tym kontekście tegoroczne obchody 102. rocznicy zwycięstwa połączonych sił polsko-ukraińskich w Bitwie warszawskiej są nie mniej ważne niż dwa lata temu, kiedy obchodzono jubileuszową 100. rocznicę tego historycznego wydarzenia.
Wschodząc w krótkie odniesienie historyczne, Bitwa warszawska zwana także „cudem nad Wisłą” w sierpniu 1920 stała się decydującą bitwą wojny radziecko-polskiej 1919-1921, w wyniku której Rzeczpospolita Polska obroniła swoją niepodległość, pokonując Armię Czerwoną.
Sojusznikiem wojsk polskich były ukraińskie jednostki wojskowe Ukraińskiej Republiki Ludowej. Wszak kilka miesięcy wcześniej, w kwietniu 1920 r., została podpisana Umowa warszawska między II RP a URL, często nazywana paktem Piłsudski-Petlura. Nie zagłębiając się w dalszy rozwój wydarzeń historycznych, powróćmy do tegorocznych obchodów połowy sierpnia.
W ramach uroczystych wydarzeń 14 sierpnia na cmentarzu prawosławnym w Warszawie Prezydent RP Andrzej Duda złożył hołd Ukraińskim sojusznikom, klękając przed pomnikiem poległych żołnierzy Ukraińskiej Republiki Ludowej.
Takie działania należy uznać za ważny gest ze strony pierwszej osoby państwa polskiego – zarówno w kontekście wdzięczności za wkład Ukraińców w osiągnięcie wspólnego zwycięstwa 102 lata temu, jak i w kontekście głębokiej świadomości znaczenia dobrosąsiedzkich stosunków polsko-ukraińskich w dzisiejszych czasach. W końcu strona ukraińska udzieliła wówczas Polsce znacznej pomocy wojskowej i politycznej i dała się poznać jako wiarygodny partner. I dzisiaj też to ukraińscy obrońcy bronią nie tylko swojego państwa, ale także kosztem własnego życia strzegą pokoju i bezpieczeństwa sąsiednich krajów potężną tarczą.
Dzięki wspomnianym wydarzeniom sprzed ponad wieku corocznie 15 sierpnia nasi zachodni sąsiedzi obchodzą Dzień Sił Zbrojnych RP. Z tej okazji nagranie wideo i pozdrowienia w języku polskim od Prezydenta Ukrainy i Naczelnego dowódcy Sił Zbrojnych Ukrainy były miłą niespodzianką o strategicznym znaczeniu.
W szczególności Wałerij Załużny nakreślił w swoim przemówieniu analogie historyczne – tak jak Polacy ratowali Europę przed bolszewikami, tak naród ukraiński broni dziś Europy przed rosyjską inwazją, a Ukraińcy i Polacy walczą ze wspólnym wielowiekowym wrogiem. „Walczymy o waszą i naszą wolność. Razem wygramy!”, podsumował swoje przemówienie generał.
Z kolei Wołodymyr Zełenski wyróżnił się nieco lepszą polską wymową i powiedział w swoim wystąpieniu: „ …Nasze narody przeszli długą drogę i w końcu osiągnęli największe porozumienie w historii w głównej dla Ukraińców i Polaków sprawie – jest to sprawa wolności. Tylko razem możemy bronić niepodległości naszych państw dla przyszłych pokoleń. I naprawdę jesteśmy razem – jako przyjaciele, sojusznicy i bracia. Walczymy razem! I z pewnością będziemy wspólnie świętować wasze i nasze zwycięstwo w bitwie o wolność i naszą wspólną europejską przyszłość, w bitwie, która trwa właśnie teraz i w naszym życiu. Dziękuję za wasze historyczne wsparcie!”
W tych słowach Prezydenta Ukrainy udało się połączyć podtekst historyczny z kontekstem współczesnym. Wszakże tym Wołodymyr Zełenski w imieniu całego narodu ukraińskiego jeszcze raz podziękował państwu polskiemu i narodowi polskiemu za kolosalne wsparcie i nadzwyczajną pomoc w tych trudnych czasach, które oprócz okropności agresywnej wojny ze strony Rosji przyniosły także wzajemne porozumienie dla Polaków i Ukraińców – porozumienie i zgodę, które nasze dwa narody są zobowiązane zachowywać i wspierać w przyszłości.
Chwała Polsce! Chwała Ukrainie!
Dr Maria PROTSIUK
